Verbeelding van Sobibor zoals het er in 1943 uitzag.
Het perron waar de Joodse gevangenen uit moesten stappen
Lorries naar de gaskamers
OPDRACHT ARCHEOLOGIE – HET PERRON
Kijk het introductiefilmpje met archeoloog Ivar Schute.
Na een geslaagde opstand op 14 oktober 1943, werd Sobibor met de grond gelijk gemaakt en een bos aangeplant.
Ivar Schute heeft met een aantal collega’s een groot deel van kamp Sobibor opgegraven en op die manier de geschiedenis van het kamp weer zichtbaar gemaakt.
Het is nu aan jullie om met deze vondsten het verhaal van de mensen die er hun dood gevonden hebben, verder in beeld te brengen.
Archeoloog Ivar Schute bij de restanten van het perron waar de treinen aankwamen
OPDRACHT
De transporten vanuit Westerbork vonden plaats in goederenwagons.
Na een lange reis van drie dagen en nachten, nagenoeg zonder eten en drinken, kwamen de gevangenen aan in Sobibor.
Jullie gaan het aankomstperron van Sobibor onderzoeken.
Gebruik daarbij de onderzoeksvragen en aangeven bronnen.
Wanneer er nieuwe vragen bij je opkomen, noteer deze dan.
Noteer ook andere bronnen die je ontdekt.
Maak een kort verslag dat jullie kunnen presenteren aan de andere leerlingen.
VRAGEN
Zoek Sobibor op de kaart.
Wat is de afstand Westerbork – Sobibor?
Hoe zag het station in Sobibor er in 1943 uit?
Wat zagen de gevangenen bij hun aankomst in Sobibor?
Hoe hadden de nazi’s de ware bedoelingen van het kamp verborgen?
BRONNEN
Ivar Schute, archeoloog, vertelt in dit filmpje over de aankomst van de gevangenen en de inrichting van Kamp 1 en Kamp 2.
“Bij aankomst op het perron zag Sobibor er vriendelijk uit, met huisjes en tuintjes. Dit was het gedeelte waar de nazi’s zelf hun onderdak het hadden, het ‘Vorlager’. Vandaar ging het naar Kamp 2 waar de spullen werden ingenomen door Joodse dwangarbeiders. Dat was een kleine groep mensen die waren uitgeselecteerd om werkzaamheden binnen het kamp uit te voeren. Hun barakken waren in Kamp 1. De gevangenen die de opstand zouden overleven kwamen allen uit Kamp 1.”
Selma Wijnberg is een van de weinigen die Sobibor overleefde.
Filmmakers Ad van Liempt en Esmeralda Böhm maakten in 2010 een documentaire over haar: ‘Selma, de vrouw die Sobibor overleefde’.
Bekijk het fragment van 07:39 – 10:03
Bekijk in deze reportage van Nieuwsuur ‘Onenigheid over toekomst Sobibor’ het fragment van 06:20 – 07:50
(Extra informatie: In Sobibor komt een herinneringscentrum. Polen, Israël, Nederland en Slowakije, de landen waar veel slachtoffers vandaan kwamen, moeten gezamenlijk beslissen hoe dat er uit gaat zien. Dat levert nog weleens problemen op. Inmiddels is bekend dat er niet gebouwd zal worden op het voormalige perron in Sobibor.)
Spoorwegpersoneel voor het kleine station van Sobibor dat tegenover het kamp lag (foto NIOD).
Er is weinig bewaard gebleven van het kamp Sobibor.
Dit stationnetje staat er nog.
Still uit de film Escape from Sobibor
VRAGEN (vervolg)
Archeologen hebben in de aarde waar het perron was een metalen naamplaatje gevonden: Lea Judith de la Penha, staat er op. Geboren in Amsterdam in 1937.
Probeer een antwoord te vinden op de vragen:
Hoe oud was Lea toen zij in Sobibor aankwam?
Wat denk je, waarom had zij een naamplaatje?
BRONNEN
Bekijk in deze uitzending van Brandpunt uit december 2012, het fragment 37:07 – 38:45
In Sobibor zijn duizenden vondsten gedaan waar nooit een naam aan kan worden verbonden.
Vaak wordt gezegd: Er zijn geen honderdduizenden mensen vermoord, er is honderdduizenden keren één mens vermoord.
In de volgende les ga je het levensverhaal bekijken van Lea de la Penha >>